خانه عباسیان كاشان ،در محله سلطان امیر احمد كاشان واقع شده است. این مجموعه در حوالی سالهای ۱۲۴۵ تا ۱۲۴۸ هجری قمری و به همت حاج محمد ابراهیم تاجر كاشی (از تجار معروف و بنام چینی و بلور جات در كاشان) شروع به ساخت گردید. معمار این مجموعه فردی ناشناس است كه این بنا را در مدت ۲۰ سال ساخته است. وسعت مجموعه حدود ۵ هزار متر مربع و زیر بنای آن در حدود ۷ هزار متر مربع می باشد. همچنین دارای پنج طبقه می باشد. معماری اصیل ایرانی و اسلامی، طرح های بدیع و نقشهای خیال انگیز گچبری و استفاده از معماری غنی و انواع تزئینات و هنرهای معماری در ساخت این مجموعه تا بدانجا است كه طبق نظر كارشناسان خبره و صاحبان نظر، این مجموعه نامزد دریافت جایزه زیباترین بنای مسكونی ایرانی – اسلامی گردیده است.
همچنین به علت وجود چشم اندازهای زیبای معماری ایرانی و اسلامی تاكنون جهت ساخت مجموعه های تلویزیونی و سینمایی چون سریال های مسافر ری (زندگی حضرت شاه عبدالعظیم) ، ملاصدرا ، خانه ای در تاریكی (ماه تابان) ، جابر بن حیان و … مورد استفاده قرار گرفته است.
معماری بنا
مجموعه تاریخی عباسیان دارای پنج حیاط است كه هر یك از حیاط ها صرفنظر از اشتراكات دارای معماری منحصر بفرد می باشند. این تمایز در معماری به حدی است كه پس از مرگ صاحب اولیه بنا، مجموعه به پنج قسمت تفكیك شده و به مرور زمان در اختیار افراد مختلف قرار می گیرد و صاحبان بعدی از یكتا بودن مجموعه در گذشته اظهار بی اطلاعی و حتی تعجب می كنند.
این مجموعه در سال ۱۳۷۴ توسط هیأت امنای احیاء و مرمت بافت تاریخی كاشان و با مساعدت مالی وزارت صنایع و معادن خریداری و مرمت گردید. و در سال ۱۳۷۷ به شماره ۲۰۲۰ در فهرست آثار ملی كشور به ثبت رسید.
وجه تسمیه بنا نیز در نوع خود شنیدنی می باشد. همانطور كه اشاره شد پس از مرگ صاحب اولیه بنا، مجموعه به پنج قسمت تفكیك و به وراث واگذار گردید. وراث نیز پس از مدتی سهم خود را به افراد مختلف فروختند. در حدود صد سال پیش یكی از حیاطهای مجموعه (حیاط بیرونی) به یكی از تجار فرش كاشان به اسم آقای عباسیان به مبلغ هزار تومان فروخته شد. خبر فروخته شدن خانه ای با این قیمت در زمان خود در كل شهر پیچیده و تا در مدتها نقل محافل گردید. از آن پس كل این مجموعه به خانه عباسیان معروف و مشهور شد.
ویژگی های معماری
سبك اصلی معماری بنا به «گودال باغچه» موسوم می باشد. در این سبك معماری، بنا پایین تر از سطح كوچه احداث شده و اصطلاحاً گود می باشد. دلایل ساخت بنا بدین شكل، عبارتند از:
۱- استفاده از آب قنات: در گذشته به علت استفاده از آب قنات و به جهت تامین فشار آب برای جریان داشتن در قسمت های مختلف بنا، آنرا نسبت به سطح كوچه عمیق تر می ساخته اند.
۲- استفاده از خاصیت عایق بودن خاك در مقابل حرارت و برودت در گرما و سرما برای خنك سازی و گرم كردن بنا در تابستان و زمستان
۳- استفاده از خاك گود برداری برای تامین مصالح به كار رفته در بنا: همزمان با عملیات گود برداری، كوره های پخت آجر نیز در كنار مجموعه بر پا شده و از خاك گود برای پخت خشت خام استفاده می شده است. این امر علاوه بر صرفه جویی بسیار در هزینه و زمان، موجب استحكام نسبی بنا نیز می شده است. (به علت همگونی جنس مصالح با خاك زمینهای مجاور ساختمان)
سایر ویژگی های بكار رفته در معماری این بنای ارزشمند به شرح زیر می باشد:
۱- قرینه سازی: در هر ضلع این بنا اگر خطی فرضی در وسط ضلع ترسیم شود، طرفین ضلع كاملاً قرینه می باشد. این ویژگی در جای جای بنا استفاده شد كه زیبایی خاصی را موجب گردیده است. كاربرد جالبی از این ویژگی در یكی از قسمت های بنا، در ادامه ذكر خواهد شد.
۲- تنوع فصلی: بنا دارای قسمتهای تابستانی و زمستانی نشین بوده و در هر فصل از سال از قسمتهای خاصی از بنا، متناسب با وضعیت آب و هوایی آن فصل، استفاده می شده است.
۳- معماری درونگرا: بر خلاف بناهای امروزی كه ظاهر بنا دارای تزئینات بسیار می باشد. در بناهای قدیمی، ظاهر بنا بسیار ساده و دارای تزئینات كم می باشد و بالعكس درون بنا بسیار با شكوه و زیبا می باشد.
۴- معماری محجّبه (نقاب دار): به علت آنكه معماری دوران قاجار یك معماری مذهبی است و شهر كاشان نیز از دیر باز به دارالمومنین معروف است، رعایت مسائل مذهبی در معماری خانه عباسیان بسیار مشهود می باشد. از مصادیق این امر، تقسیم بنا به دو بخش اندرونی و بیرونی، اتاقهای تو در تو و متعدد، جدایی محل سكونت آقایان و خانمها در تالارها، وجود دیوار حجاب در اطراف فضای بام برای گرفتن دید همسایه به داخل بنا و… می باشد. حتی در؛ كوبه درب ها نیز دو دستگیره با صداهای متفاوت تعبیه شده است كه از طریق صدای كوبه می شده به جنسیت فردی كه پشت درب است پی برد.
كل مجموعه به سه بخش اصلی تقسیم می گردد. بخش اندرونی، بخش بیرونی و بخش خدمه.
بخش بیرونی
بیرونی قسمتی از خانه است كه برای اسكان موقت از آن استفاده می شده است. در این بخش اتاق ها و فضاهایی وجود دارند كه برای اقامت میهمانان تجاری، مسافران و اقوام از آنها استفاده می شده است. حتی اتاق های كار صاحبخانه هم در بخش بیرونی قرار داشته اند. قسمت های مختلف بخش بیرونی به شرح زیر می باشند:
اتاق آیینه
اتاق های شاه نشین، زیباترین و مجلل ترین اتاق های خانه های قدیم بوده اند. تزئینات بسیاری اعم از گچبری ها، آیینه كاری ها، درها و پنجره های رنگین، پنجره های گچی نازك و… در ساخت این اتاق ها به كار رفته است. در فضای سقف این اتاق آیینه كاری های زیبا به شكل ماه، ستاره و شمسه مركزی وجود دارد كه به همراه منشورهای شیشه ای معلق شده با نخهای ابریشمین، جلوه بسیاری زیبایی را بوجود آورده اند. این آینه كاریها علاوه بر تزیین اتاق، در شب و با روشن كردن چراغی كوچك، توسط انعكاس نور، ضمن تامین قسمتی از روشنایی اتاق. طرح یك آسمان مجازی را (در سقف) باز سازی می كرده اند.
یكی دیگر از تزئینات بكار رفته در اتاق شاه نشین، درهای موسوم به «ارسی» می باشد. فضای فوقانی این درها، دو جداره بوده و لذا این درها به صورت عمودی حركت می كنند. از اتاق شاه نشین جهت پذیرایی از مهمانهای ویژه و نیز مراسم خاص مثل عروسی استفاده می شده است. از این جهت به آن اتاق عروس می گفته اند.
سر پوشیده بزرگ
سر پوشیده فضایی است كه از آن در مراسم مذهبی، جشن ها، عزاداری ها و… استفاده می شده است. سر پوشیده ها معادل سالن های اجتماعات یا اتاقهای كنفرانس امروزی بوده اند. سر پوشیده در دو طبقه بنا شده است. طبقه پایین مخصوص آقایان و طبقه بالا مخصوص خانم ها بوده است. هوای سرپوشیده توسط یك بادگیر تهویه می شده است.
سر پوشیده دارای سقف مخصوصی است كه آنرا كلاه فرنگی می گویند. كلاه فرنگی دارای پنجره های مشبكی به اسم پنجره های موشی می باشد كه نور داخل سر پوشیده را تأمین می كنند.
سر پوشیده بزرگ به واسطه قرار گرفتن در بخش بیرونی، وسیعتر و دارای تزئینات كمتر بوده و برای برگزاری مراسم عمومی استفاده می شده است.
ایوان بهاره
از ایوان بهاره در فصول معتدل سال استفاده می شده است.
همانطور كه قبلاً گفته شده، قرینه سازی یكی از ویژگی های معماری بنای عباسیان می باشد. معماری این بنا از این ویژگی به طرز هوشمندانه ای در این قسمت استفاده كرده است. طرفین ایوان بهاره به صورت كاملاً قرینه و مشابه یكدیگر ساخته شده است. در كنار ضلع سمت چپ ایوان، اتاقهای متصل به سر پوشیده واقع شده است. حال آنكه در ضلع سمت راست اتاقی وجود ندارد. به عبارت دیگر پشت ضلع راست، زمین همسایه قرار دارد و در اصطلاح معماری، زمین در این قسمت «قناصی» دارد. معمار با استفاده از اصل قرینه سازی دو وجه را كاملاً شبیه به هم ساخته و عیب زمین را پوشانده است.
اتاق های آیینه
این اتاق های كوچك، گویا محل كار صاحبخانه بوده اند. در پشت این اتاق ها درب كوچكی قرار دارد كه مستقیماً به بیرون خانه راه دارد. اتاقهای آیینه دارای یك ویژگی جالب می باشند. اگر روبه روی یكی از درهای این اتاقها بایستید، تكرار چارچوب درب ها به مانند تصویر در آینه های موازی بوده و این تكرار منظره زیبایی را بوجود آورده است. از این رو این اتاقها را آیینه می گویند.
قسمت پایین تمام درها، تخته ای وجود دارد كه در نگاه اول به نظر می رسد عامل مزاحمی در برابر رفت و آمد می باشد. به این قسمت در، «جناب در» می گویند كه وجود آن دارای چند خاصیت می باشد: ۱- از ورود گرد و خاك و نیز حشرات موذی مثل عقرب به داخل اتاق جلوگیری می كند. ۲- در هنگام عبور از در، متذكر می شود كه شخص، كفش های خود را در بیرون از اتاق در آورد. ۳- به علت آنكه پای در بلند بوده و سقف در كوتاه است، شخص مجبور است خم شود و نوعی ادب و احترام را نسبت به افراد داخل اتاق به جای آورد.
سر پوشیده كوچك
این سرپوشیده نیز به مانند سرپوشیده بزرگ می باشد كه توضیحات آن در قبل ذكر شد. سرپوشیده كوچك در حدفاصل اندرونی و برونی واقع شده و برای برگزار مراسم خصوصی تر از آن استفاده می شده است. لذا كوچكتر بوده ولی تزئینات آن بیشتر است. برای تزئین این سر پوشیده از دو رنگ تیره و روشن استفاده شده و با استفاده از تضاد رنگ ها منظره جالبی خلق گردیده است.
در گرداگرد سر پوشیده كوچك حلقه هایی وجود دارد كه مخصوص آویزان كردن وسایل روشنایی بوده است.
اتاق مركزی
این اتاق به علت قرار گرفتن در مركز بنا به نوعی قلب ساختمان به حساب آمده و دارای یك ویژگی شاخص می باشد. و آن هم تسلط و دید به طرفین می باشد. از این اتاق هم می توان بخش اندرونی بنا را نگاه كرد و هم قسمت بیرونی را زیر نظر داشت. بدین علت این اتاق مربوط به صاحب خانه بوده است. تزئینات بسیار زیبایی در این اتاق كار شده است كه از آن جمله می توان به گچبریهای زیبا، درب های ارسی و پنجره های مشبكی گچی اشاره نمود. تعداد زیادی از پنجره های مشبك گچی در این اتاق استفاده شده است كه دارای ظافت خاصی می باشد. قالب (بدنه) این پنجره ها از گچ تقویت شده می باشد و تكه شیشه های رنگی به پشت آنها چسبانده شده است و در حقیقت روی اصلی این پنجره ها، سمت داخل اتاق می باشد كه خود دلیلی بر معماری درونگرا می باشد.
در گوشه ای از این اتاق شومینه گچی زیبایی وجود دارد كه مربوط به بنای اولیه نمی باشد. بلكه در جریان تفكیك صورت گرفته در مورد بنای اولیه، اتاق مركزی نیز، به دو قسمت تقسیم شده و این شومینه در یكی از وجه های آن ساخته شده بود. در جریان مرمت و بازسازی بنا، دیوار كاذب برداشته شد و خود شومینه هم به طور سالم جدا گردید.
بخش اندرونی(طبقات بالا)
اندرونی مكانی برای زندگی روزمره خانواده بوده است. در حقیقت اندرونی متعلق به محارم خانواده بوده است و توسط درب ها و راه های مخصوص به خود از سایر قسمت ها جدا می شده است و لذا نامحرم ها و مهمانان به این قسمت دسترسی نداشته اند.
اتاق شاه نشین
قسمت اندرونی نیز دارای یك اتاق شاه نشین مخصوص به خود می باشد. در سقف این اتاق نیز طرح های شمسه و ستاره (البته به نحوی زیباتر) بكار رفته است كه تعداد زیادی از قطعات آیینه آن، اصیل می باشد. این اتاق مجهز به یك شومینه زیبا می باشد. اطراف این شومینه با استفاده از آب طلا كاری و رنگ های طبیعی، طرح های تزئینی زیادی ایجاد شده است. فضای بالای این شومینه دو جداره است كه مخصوص هدایت دود به بیرون بوده و نیز سوراخ هایی جهت تزریق هوا (به منظور كمك به سوختن بهتر) در پایین شومینه تعبیه شده است.
دریچه راه مخفی
در گوشه یكی از اتاق های اندرونی دریچه ای وجود دارد كه زیر آن تعدادی پله وجود دارد و به یك نقب طولانی متصل است كه راه فرار یا راه مخفی خانه می باشد. در قدیم از طریق این راهها، ساكنان بنا به خانه ها و یا حتی محله های اطراف دسترسی داشته اند و گویا در قدیم خانم ها نیز جهت رفت و آمد به حمام های عمومی از این راه ها استفاده می كرده اند.
اتاقك مخفی
در گوشه یكی دیگر از اتاق های بخش اندرونی، دریچه ای وجود دارد كه برخلاف قبلی به جایی وصل نیست بلكه به اتاقك كوچك و تاریكی متصل است. حدس های مختلف درباره كاربری این اتاقك زده می شود كه آنچه قویتر می باشد بدین صورت است كه محلی جهت نگهداری اشیاء قیمتی و گرانقیمت بوده است. معمار با هوشیاری تمام، مكان مخفی را در طبقات بالا طراحی كرده است در صورتیكه تصور عمومی این است كه مكانهای مخفی باید در طبقات پایین و زیر زمین ها باشند.
بخش اندرونی: (طبقات پایین)
سرویس های بهداشتی قدیمی
توالت های قدیمی بنا در پشت راه پله های متصل كننده طبقات ساخته شده اند. در این مكان ها رفت و آمد كم است، دید مستقیم وجود ندارد و بوی بد نیز آزار دهنده نمی باشد. توالت بخش اندرونی پشت راه پله ابتدایی آن بوده و در كنار آن هم كانال آبی جهت استفاده وجود دارد. جالب است بدانید كه در طراحی توالت ها رعایت این نكته الزامی بوده كه فاصله بین توالت تا نزدیكترین اتاق حداقل ۷ قدم است. (می دانیم كه در مسایل شرعی آمده كه پای نجس با هفت قدم راه رفتن روی زمین پاك می شود).
سردر راه پله بخش اندرونی
در این سر در نقوش شمعدان های بلورین گچبری شده است كه اشاره به شغل صاحب اولیه بنا دارد. در قدیم مرسوم بوده كه شغل بنا داخل گچبری ها و تزئینات منعكس شود تا نوعی تبلیغ و معرفی باشد كه از این دست می توان به طرح فرش در خانه طباطبایی ها و طرح سماور و ساعت در خانه بروجردی ها اشاره نمود.
حوضخانه
به علت قرار گرفتن شهر كاشان در ناحیه گرم و نیز مجاورت با كویر، معماران و طراحان بناهای قدیمی سعی می كرده اند جهت تعدیل دمای بنا و نیز خنك شدن ساكنین خانه در فصول گرم سال، حداكثر استفاده را از معماری بنمایند كه طراحی فضای حوضخانه از جمله این تمهیدات می باشد. حوضخانه به خاطر وجود حوض ها و نهر های آب، كانال های گردش آب از اطراف اتاق های آن، كانال های متصل به بادگیر و مسایل خاص معماری دارای هوایی مطبوعی است كه خنكی آن در مقایسه با سایر قسمت های بنا كاملاً محسوس می باشد. از حوضخانه جهت خنك شدن و تفریح در فصول گرم سال استفاده می شده است.
نورگیر (پاسیو) مركزی حوضخانه باعث تامین روشنایی آن می شود و در طرفین آن اتاق های مخصوصی وجود دارد. آب قنات در ابتدا وارد حوضخانه شده و سپس به یكی از اتاق های جنبی هدایت می شود. داخل این اتاق حوض كوچكی وجود دارد كه در طرفین این اتاق كانال های عبور آب وجود دارد كه باعث خنكی فضای این اتاق می شود. عایق بندی دقیق این كانال ها بسیار جالب است و با توجه به آنكه هر گونه نشتی باعث تخریب پایه ها و طبقات فوقانی می گردد، دقت عمل و شجاعت معمار قابل تحسین می باشد.
درب های گره چینی شده (ارسی): درب ها و پنجره های حوضخانه با استفاده از هنر گره چینی ساخته شده اند كه در این هنر از چسب و میخ استفاده نمی شود بلكه قطعات چوب به مانند پازل در یكدیگر فرو رفته و طرح های زیبایی را ایجاد می كنند. حوضخانه از لحاظ معماری دارای یك حیاط ویژه دو طبقه است كه راه مستقیم و انحصاری به ورودی اصلی خانه دارد.
چاه آب
سیستم آبرسانی بنا علاوه بر آب قنات از چاه های آب نیز استفاده می كند. دو حلقه چاه عمیق در بنا وجود دارد كه یكی از آن ها جهت ذخیره آب و دیگری جهت تأمین آب مورد نیاز حوض ها، باغچه ها و سایر قسمت ها می باشد. آب این چاه های عمیق (چندین ده متر) توسط چرخ های مخصوص و توسط نیروی انسانی بالا آورده می شده است. این چرخ ها دارای دو سطل بوده اند كه سطل ها در خلاف جهت همدیگر حركت می كرده اند و آب را در حوضچه های كناری ریخته و سپس توسط كانال های زیر سطحی به سیستم آب رسانی بنا تزریق می كرده اند.
حیاط باغ
این حیاط در گذشته دارای حوض های آب و درختان سر سبز بوده كه محیط دل گشا و مفرح آن باعث شادی روح اهالی خانه می شده است. به علت آنكه مرمت این حیاط به اتمام نرسیده است هنوز قابل بازدید نمی باشد. نكته قابل توجه در مورد این حیاط مربوط به فرزند صاحب اولیه بنا می شود. ایشان آیت ا… سید محمد علوی بروجردی از علمای مشهور و برجسته معاصر كاشان می باشند. سه حیاط از مجموعه حیاط های پنجگانه در سهم الارث ایشان قرار می گیرد، (حیاط اندرونی – حوضخانه و باغ) كه از حیاط حوضخانه به عنوان مكتب خانه و محل تدریس استفاده نموده و حیاط باغ را محل اقامه نماز جماعت خویش قرار می دهند كه بدین علت در بین اهالی شهر به سید باغ یا آسید محمد باغ معروف و ملقب می گردند.
سرداب بزرگ
بواسطه گرمای هوای مناطق كویری (پس از صرف ناهار) به انسان حالت خواب دست می دهد و لذا در قدیم از سرداب برای استراحت و خنك شدن استفاده می كرده اند. هوای سرداب خنك است ولی این خنكی، مرطوب نیست بلكه مطبوع است و عواملی چون، معماری خاص سرداب، اختلاف سطح زیاد با كوچه، بادگیرها، كانالهای عبور آب از زیر سطوح و نیز پس سرداب های كناری در خنكی هوای آن تأثیر بسزایی دارند. پس سرداب ها، اتاقك های كوچكی هستند كه داخل خاك و با استفاده از نوك تیشه حفر می شوند و در بدنه آن هیچگونه مصالحی بكار نمی رود و خنكی زیاد آن موجب می شده كه مواد غذایی فاسد شدنی را در پس سرداب نگهداری كنند.
رخشویخانه
داخل رخشویخانه، حوض آب و كانال های ورود و خروج آب وجود دارد كه از فضا برای شستشوی لباس ها و پارچه های كثیف استفاده می شده است.
عبادتگاه
در مجموعه تاریخی عباسیان تقریباً تمامی امكانات لازم برای زندگی روزمره انسان وجود دارد. این بنا حتی مجهز به نوعی مسجد هم می باشد. پس سردابی كه در حد فاصل اندرونی و بیرونی قرار گرفته است به عنوان عبادتگاه و خلوتگاه خصوصی بوده كه داخل آن توسط گچبری اسماء مقدسه، ادعیه و آیات قرآن تزئین شده است. همچنین در گوشه ای از این پس سرداب، تاریخ «سنه ۱۲۵۲» به چشم می خورد كه تنها سند موجود در بنا بوده و سال اتمام ساخت عبادتگاه را مشخص می سازد.
قسمت بیرونی
آب انبار: به علت آنكه در قدیم، آب قنات جیره بندی بوده و در تمام ساعات شبانه روز دسترسی به آب میسر بنوده است، آب در مخازنی مخصوص ذخیره شده و مورد استفاده قرار می گرفته است. آب انبار مجهز به چاه آب، چرخ چاه و مخزن آب است. آب توسط چرخ چاه در مخزن ذخیره شده، با روش های فیزیكی و شیمیایی خاص، تصفیه گشته و پس از تست سالم بودن، مصرف می شده است. عایق بندی و سیستم خنك سازی آب قابل توجه می باشد.
قسمت خدمه
این بخش متعلق به خدمتكاران و مستخدمین بوده و دارای حیاط و راه عبور و مرور جداگانه می باشد. این بخش شامل اتاق های كار خدمه، مطبخ و حیاط خدمه می باشد.
مطبخ
مطبخ همان آشپزخانه های قدیمی است كه از آن برای تهیه غذا و پخت و پز استفاده می شده است. داخل مطبخ حوض آبی وجود دارد كه مجهز به كانال های ورود و خروج آب بوده و از آن برای شستشو استفاده می شده است و ابعاد آن هم برای رعایت حدّ آب كر مناسب می باشد. درون مطبخ، محل های نگهداری ظروف، تنور و اجاق ها به چشم می خورد. همچنین یك مكنده قوی هوا بالای سر تنور و اجاق ها تعبیه گردیده است كه نقش یك هود طبیعی را بازی كرده و دود و دَمِ ناشی از پخت غذا را توسط یك كانال مرتفع به فضای بیرون مطبخ منتقل می كند.
نور فضای مطبخ توسط نورگیرهایی كه به حیاط خدمه راه داشته اند. تأمین می شده كه اكنون مسدود گشته اند.
حیاط خدمه
این حیاط مكانی برای اقامت، استراحت و كار خدمه بوده و دارای راهی به مطبخ نیز بوده كه در حال حاضر بسته می باشد. این حیاط تنها قسمت مجموعه است كه تا كنون برای خرید آن توافقی با ورثه صورت نگرفته است و لذا در حال حاضر مسكونی بوده و راه ارتباطی آن با سایر قسمت های مجموعه مسدود می باشد.
ورودی مجموعه
ورودی مجموعه عباسیان در نوع خود جالب توجه می باشد. پس از ورود از سمت كوچه به داخل بنا از یك سطح شیبدار عبور می كنیم تا به یك هشتی زیبا و سقف برسیم. سطح شیبدار باعث می شود تا تغییر ارتفاع به آهستگی صورت بگیرد. وجود هشتی باعث می شود كه دید مستقیم از داخل كوچه به داخل بنا از بین رفته و نوعی حجاب ایجاد شود. مسقف بودن هشتی و نیز سكوهای اطراف آن، خستگی را از تن مسافران و منتظران بیرون از بنا می زداید. این هشتی ابتدایی دارای دو شاخه می باشد راهی به بخش خدمه و راهی به درون بنا. پس از این هشتی و عبور از درب اصلی بنا به یك هشتی كوچكتر می رسیم كه آن نیز دو شاخه شده. یكی از شاخه ها به قسمت حیاط حوضخانه و دیگری به سمت داخل بنا می رود.
پس از آن دالان شیبدار، پر پیچ و خمی وجود دارد كه موسوم به دالان حجاب بوده و وظیفه از بین بردن دید مستقیم به داخل بنا را دارد. با عبور از دالان حجاب به هشتی رو باز بزرگی می رسیم كه علاوه بر ورودی، از آن به عنوان اصطبل موقت هم استفاده می شده است. پله های ورودی این هشتی ارتفاع كمی جهت عبور و مرور چهارپایان دارد و در گوشه ای از آن محل هایی برای علوفه حیوانات تعبیه شده است. فضای بام این هشتی مجهز به دیوارهای حجاب بوده و خود هشتی دارای سه درب می باشد كه هر درب به قسمت های مختلف بنا متصل است. دربی برای بخش بیرونی، دربی برای بخش اندرونی و دربی برای طبقات پایین.
كریاس
پس از ورود به بنا از سمت كوچه، دالانی طویل و نسبتاً پیچ و خم دار وجود دارد كه با عبور از آن به ورودی بنا می رسیم. این دالان كه موسوم به دالان حجاب می باشد ضمن از بین بردن دید مستقیم به داخل بنا، دارای شیب ملایمی است كه به علت طولانی بودن آن، افراد بدون آنكه متوجه شوند، اختلاف ارتفاع زیادی را با سطح كوچه پیدا می كنند. پس از گذشتن از هشتی ابتدایی و نیز دالانی دیگر به هشتی اصلی ورودی بنا می رسیم. در اطراف این هشتی درب های متعددی وجود دارد كه هر یك به قسمتی از خانه راه دارد.
استفاده دیگری كه از این هشتی می شده، بدین صورت بوده كه اشخاصی كه به صورت موقتی با اهل خانه كار داشته اند، چهار پایان خود را در این قسمت جای می داده اند و به عبارت دیگر، این قسمت، اصطبل موقت بنا بوده است. در گوشه این هشتی ظروف و جایگاههای مربوط به آب و علوفه چهار پایان به چشم می خورد.
اتاق آیینه
یكی از مجلل ترین اتاق های این مجموعه است كه به دلیل زیبایی خاصش مهمانی های مهم از جمله مراسم عقدهای عروسی نیز در آن صورت می گرفته به همین دلیل به اتاق عروس هم معروف بوده، یكی از شاهكارهای این اتاق پدید آوردن آسمان زیبای كویر به صورت مجازی در شب بوده كه این عمل توسط منشورهایی كه با ریسمان های ابریشمی به سقف متصل شده اند رخ میداده از دیگر قسمت های مهم این اتاق می توان به گچ بری بسیار ظریف و آیینه كاری های زیبا و درهای اُرسی و در ردیف های بالای آن پنجره های مشبك گچی اشاره كرد.
عمارتی برای فیلم های تلویزیونی
آقای یوسفی دلیل معروف شدن خانه عباسیان را اینطور برایمان تعریف می كند: «از آنجا كه این خانه 5 باب خانه مجزا بود، هر كدام از ورثه سهم خود را می فروشند و حدود صد سال پیش بود كه حیاط بیرونی را یكی از تجار معروف فرش در كاشان به اسم آقای عباسیان به مبلغ هزار تومان خریداری می كند. خبر فروخته شدن این خانه به مبلغ زیاد در سرتاسر شهر می پیچد و تا مدت ها نقل محافل و مجالس مختلف می شود تا جایی كه به مرور زمان این خانه به عمارت عباسیان معروف می شود. نامی كه تا به امروز بر روی این خانه باقی مانده است.»
به گفته آقای یوسفی در حقیقت معماری اصیل ایرانی و اسلامی، طرح های بدیع و نقش های خیال انگیز گچبری، استفاده از معماری غنی و انواع تزئینات و هنرهای معماری در ساخت این مجموعه تاریخی باعث شد تا این خانه نامزد دریافت جایزه زیباترین و ارزشمندترین بنای مسكونی ایران شود، خانه ای كه در سال 1377 در فهرست آثار ملی ایران قرار گرفت و به ثبت رسید و در سال 1376 هم مرمت و بازسازی شد.
حالا این عمارت تحت پوشش سازمان رفاهی تفریحی شهرداری كاشان قرار گرفته. «به خاطر معماری زیبا و چشم انداز خوبی كه این خانه دارد تا به حال سریال هایی همانند مسافر ری، ملاصدرا، خانه ای در تاریكی، جابربن حیان و ... در آن ساخته شده است.»
